Czynni kierowcy wiedzą, że bardzo często są zmuszeni do wykonania manewru zawracania podczas jazdy samochodem. Z definicji zawracanie to zmiana kierunku jazdy o sto osiemdziesiąt stopni – czyli kontynuowanie jazdy w kierunku przeciwnym.
Jest to manewr niebezpieczny, ponieważ wymaga od kierowców ogromnego skupienia oraz rozglądania się dookoła samochodu, co nie zawsze jest łatwe. Do tego dochodzi konieczność wjechania na jezdnię, po której pojazdy poruszają się z przeciwnego kierunku i w wielu sytuacjach mają pierwszeństwo. W tym artykule omówimy sytuacje, w których zawracanie można wykonać oraz takie, w których jest to zabronione.
W jeździe po mieście najczęściej spotykaną sytuacją jest zawracanie na skrzyżowaniu. Skrzyżowanie może być kierowane (np. sygnalizacją świetlną), z pierwszeństwem ustalonym znakami drogowymi, lub bez żadnych znaków i sygnałów świetlnych – wówczas mamy do czynienia ze skrzyżowaniem równorzędnym.
Dzisiejsze skrzyżowania są tak projektowane, aby były jak najbardziej bezpieczne. Co to oznacza? Że w miarę możliwości infrastrukturalnych ruch będzie odbywał się bezkolizyjnie. Czyli jeżeli sygnalizator kierunkowy (ze strzałką umożliwiającą zawracanie – skierowaną w dół) będzie świecił się dla nas na zielono, to cały ruch na naszej „drodze” będzie miał sygnał czerwony – od pieszych, poprzez pojazdy szynowe, na samochodach kończąc. W każdym innym przypadku (czyli kiedy sygnalizator kierunkowy nie ma strzałki w dół, która jako jedyna umożliwia wykonanie manewru zawracania) na skrzyżowaniu z sygnalizatorem kierunkowym zawracać nam nie wolno. Zawracanie na takim skrzyżowaniu to najłatwiejsza sytuacja, jaka może nas spotkać.
Sygnalizator kierunkowy zezwalający na skręt w lewo i zawracanie
Druga, nieco bardziej skomplikowana sytuacja, to zawracanie na skrzyżowaniu, na którym mamy ogólne zielone światło (nie ma na sygnalizatorze strzałek kierunkowych). Sygnał zielony oznacza tylko i wyłącznie możliwość wjazdu za sygnalizator i nie gwarantuje nam pierwszeństwa przed innymi uczestnikami ruchu. W tej sytuacji musimy oczywiście ustąpić pierwszeństwa wszystkim, którzy jadą na wprost z przeciwnego kierunku ruchu zgodnie z przepisami i warunkami ruchu. Warunkiem do zawrócenia na skrzyżowaniu z sygnalizatorem ogólnym jest również brak zakazu zawracania oraz brak zakazu skrętu w lewo. Dodatkowo nie możemy znajdować się na pasie, na którym są wyznaczone kierunki ruchu oraz nie możemy przekroczyć linii ciągłej (pojedynczej lub podwójnej) podczas manewru zawracania.
Sygnalizator ze światłem zielonym ogólny zezwalający na wjazd za sygnalizator
Na skrzyżowaniach, na których nie występuje sygnalizacja świetlna wolno nam zawrócić wyłącznie w miejscu, w którym nie zabraniają tego znaki drogowe – zarówno pionowe i poziome. Pierwsze dwa to znaki zakazu - B-21 Zakaz skrętu w lewo oraz B-23 Zakaz zawracania.
B-21 Zakaz skrętu w lewo B-23 Zakaz zawracania
Pierwszy z nich, czyli zakaz skrętu w lewo, zabrania skrętu w lewo i zawracania, ale tylko na najbliższym skrzyżowaniu (znak zakaz skrętu w lewo umożliwia jednak zawrócenie przed skrzyżowaniem – zakaz dotyczy wyłącznie skrzyżowania). Drugi oznacza zakaz zawracania od miejsca ustawienia znaku do najbliższego skrzyżowania włącznie lub do odwołania.
Zakaz zawracania może być również wyrażony znakami nakazu. Są to znaki od C-1 do C-8, które mówią o nakazie jazdy w danym kierunku, a tym samym zakazują zawracania na skrzyżowaniu.
C-1… C-8 Znaki nakazujące jazdę w kierunku wyrażonym strzałką
Na skrzyżowaniach, na których nie występują znaki drogowe ani sygnalizacja świetlna, czyli na skrzyżowaniach równorzędnych, zawracanie również jest możliwe. Podstawowa zasada jest taka, jak w poprzednich sytuacjach - na skrzyżowaniu nie może występować żaden znak zakazujący tego manewru lub nakazujący inny manewr. Pamiętajmy także, aby ustąpić pierwszeństwa wszystkim, których mamy z prawej strony.
Musimy pamiętać także o ogólnych zasadach, które zabraniają nam zawracania. W świetle prawa nie wolno nam zawracać na: